Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw – zwana przeze mnie dalej tarczą antykryzysową, wprowadza prawdziwą rewolucję w znanym nam porządku prawnym. Księgowy, bez wsparcia prawnika oraz pomocy ze strony komórek merytorycznych, nie jest wstanie zagwarantować poprawności wdrożenia tej ustawy w praktyce.
Oto kilka przykładów problemów, z jakim mogą się spotkać księgowi, a dotyczących stosowania zapisów tylko i wyłącznie art. 15 zzr ustawy.
„Art. 15zzr. 1. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:
1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3) przedawnienia,
4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju
– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.”
Z treści art. 15zzr. ust. 1 tarczy antykryzysowej jasno wynika, że powoduje on wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów, o których mowa w tym przepisie, w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Ustalmy fakty:
Po pierwsze: stan zagrożenia epidemicznego na obszarze całego państwa został ogłoszony z dniem 14 marca 2020 r.
Po drugie: stan epidemii wprowadzony został w dniu 20 marca 2020 r.
Po trzecie: stan zagrożenia epidemicznego ustał z dniem 20 marca 2020 r.
Art.15zzr. ust.1 zawiera bardzo ważny warunek, od którego zależy jego stosowanie:
„W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19”
Okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii trwa od 14 marca 2020 roku. Tarcza antykryzysowa weszła w życie dnia 31 marca 2020 roku.
Skoro tak, to pojawia się pytanie:
Czy art.15zzr. tarczy antykryzysowej stosuje się do terminów, których bieg zaczął się lub rozpocznie się z dniem 31 marca 2020 roku, czy też do terminów, których bieg zaczął się lub rozpoczął się z dniem 14 marca 2020 ?
Czy to jest ważne?
Nawet bardzo. Poniżej przykłady ilustrujące skalę powagi zagadnienia:
Przykład pierwszy
Na dzień 17 marca przypada termin zapłaty świadczenia X. Brak wpłaty w terminie powoduje wygaśnięcie nabytych praw z pozwolenia. Czy termin ten ulega zawieszeniu?
Moim zdaniem nie. Nastąpi wygaśnięcie praw z przedmiotowego pozwolenia.
Przykład drugi
W dniu 20 marca upływa termin przedawnienia nienależnie pobranego świadczenia z pomocy społecznej. Czy termin ulega zawieszeniu przez okres ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, czy też nie ulega zawieszeniu?
(Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej:
Art.104 ust.5. Należności, o których mowa w ust. 1, ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna.)
Moim zdaniem, termin ten nie ulega zawieszeniu. Zatem nastąpiło przedawnienie.
Zagadka 1
Był sobie przedsiębiorca X. Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przedsiębiorca X jest zobowiązany do wnoszenia opłaty za zezwolenie na handel alkoholem w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września 2020 roku – dotyczy przedsiębiorcy, który prowadził taką działalność w zeszłym roku.
Przedsiębiorca X musi zapłacić drugą ratę do 31 maja 2020 roku. Zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 111 ust. 2 i 5, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. b nie wniesie raty opłaty określonej w art. 111 ust. 2 albo 5, powiększonej o 30% tej opłaty.
Zakładając, że w czerwcu oraz jeszcze w lipcu 2020 roku będzie obowiązywać stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 , to czy przedsiębiorca X będzie mógł korzystać z dobrodziejstwa art15.zzr. ust.1 i zaniechać wpłaty 2 raty opłaty za zezwolenie na handel alkoholem i tym samym skutek w postaci wygaśnięcia zezwolenia nie będzie go dotyczyć.
Podpowiedź:
Termin zapłaty wynika z ustawy. Termin zapłaty należy do terminów prawa materialnego (termin zawity), co zostało potwierdzone wieloma wyrokami WSA oraz NSA. Nie jest to zatem termin „procesowy czy też instrukcyjny”.
Zagadka 2
Czy wniosek o przyznanie odsetek może mieć charakter sprawy administracyjnej i tym samym załatwienie tej sprawy nastąpi w formie decyzji administracyjnej ? Chodzi o administracyjny charakter odsetek.
Jeśli tak, to w jakim zakresie regulacje art.15zzr. oraz art.15zzs. tarczy antykryzysowej mogą i będą miały zastosowanie ?
Podpowiedź:
ten temat dotyczy odszkodowań związanych z gospodarowaniem nieruchomościami (np. nieterminowa wypłata odszkodowania)
Jeśli umiesz udzielisz odpowiedzi na te pytania, przejdziesz okres epidemii z tarczą, a nie na tarczy.